Wat is een hormoonspiraal?

Het hormoonhoudend spiraal heeft een T-vorm met Levonorgestrel als het enige hormoon in het stammetje. Aan het stammetje zijn kleine draadjes bevestigd die na plaatsing uitsteken vanuit je baarmoedermond. Tijdens geslachtsgemeenschap zouden deze draadjes doorgaans niet voelbaar moeten zijn.

In het kort, het hormoonspiraal voorkomt bevruchting door dagelijks een kleine hoeveelheid Levonorgestrel af te geven in je baarmoeder. Dit hormoon verandert de samenstelling van het slijm in je baarmoedermond en de structuur van je baarmoederslijmvlies, waardoor zaadcellen inactief worden en niet bij de eicel kunnen komen. Bovendien kunnen de hormonen invloed uitoefenen op je menstruatiecyclus en soms een eisprong voorkomen, hoewel dit laatste niet bij iedereen voorkomt.

Vanwege de verminderde opbouw van je baarmoederslijmvlies zijn menstruaties vaak minder hevig of kunnen zelfs helemaal uitblijven. Het effect op menstruaties varieert van persoon tot persoon, en een eerdere ervaring met een hormoonspiraal voorspelt niet noodzakelijkerwijs hoe het bloedverlies zal zijn bij een volgend hormoonspiraal.

Er zijn twee soorten hormoonhoudende spiraaltjes beschikbaar: de Mirena-spiraal en de Kyleena-spiraal.

De Mirena-spiraal is een uiterst betrouwbaar anticonceptiemiddel en is goedgekeurd voor een gebruik van maximaal 8 jaar. Natuurlijk kun je ook overwegen om een hormoonspiraal voor een kortere periode te laten plaatsen, bijvoorbeeld tussen twee zwangerschappen in. De Mirena-spiraal kost doorgaans ongeveer 150 euro en bevat uitsluitend progestagenen.

De Kyleena-spiraal, het ‘zusje’ van de Mirena, is iets kleiner van formaat en ontworpen voor vrouwen die nog nooit zwanger zijn geweest. Kyleena bevat de helft minder hormonen, maar biedt dezelfde betrouwbaarheid als de Mirena. De kosten zijn vergelijkbaar. Kyleena is echter niet geschikt voor vrouwen met overgangsklachten of PCOS, wat leidt tot onregelmatige of zwaardere menstruaties dan normaal. In dergelijke gevallen is de Mirena mogelijk een betere keuze. Volgens het NHG (Nederlands Huisartsen Genootschap) is de Mirena de eerste keus, en wordt de meerwaarde van Kyleena betwist. Desalniettemin kan Kyleena een geschikt alternatief zijn als minder hormonen voor jou belangrijk zijn.

 

Voor wie is de hormoonspiraal geschikt?

Het hormoonhoudend spiraaltje is een geschikte optie voor vrouwen in de vruchtbare leeftijd die een zeer betrouwbare vorm van anticonceptie wensen. Dankzij de continue afgifte van levonorgestrel (een progestageen) onderdrukt het spiraaltje de eisprong en voorkomt zo zwangerschap. Het is aanzienlijk betrouwbaarder dan bijvoorbeeld de anticonceptiepil, aangezien je het niet per ongeluk kunt vergeten.

Dit type spiraaltje wordt doorgaans gebruikt als anticonceptiemiddel, maar het biedt ook uitkomst voor vrouwen die kampen met hevige menstruatieklachten of overgangssymptomen. In deze situaties is de Mirena-spiraal vaak de enige aanbevolen keuze.

 

Voor- en nadelen van de hormoonspiraal

VOORDELEN

  • Uiterst betrouwbare anticonceptie
  • Bescherming tegen zwangerschap gedurende zes jaar
  • Geleidelijke afgifte van hormonen zonder dagelijkse schommelingen
  • Over het algemeen vermindering van het menstruatiepatroon
  • Behoud van je natuurlijke menstruatiecyclus is vaak mogelijk
  • Snel herstel van vruchtbaarheid na verwijdering

NADELEN

  • Mogelijke veranderingen in het menstruatiepatroon
  • Beperkte mogelijkheid om je menstruatie zelf te reguleren
  • Er kunnen bijwerkingen optreden bij het gebruik van het hormoonspiraaltje; het is raadzaam om voorafgaand aan gebruik altijd de bijsluiter te raadplegen op internet.

 

Wat kun je vlak na de plaatsing van een hormoonspiraal verwachten?

Na het plaatsen van het hormoonhoudend spiraaltje kun je last krijgen van “spotting,” wat zich uit in enkele druppels bloedverlies of een lichte, bruine afscheiding. De meeste vrouwen ervaren spotting gedurende de eerste zes weken na plaatsing, maar dit verschijnsel kan aanhouden tot wel zes tot twaalf maanden. In de meeste gevallen neemt dit geleidelijk af en kan uiteindelijk volledig verdwijnen. Ongeveer een derde van de vrouwen stopt volledig met bloeden na verloop van tijd. Een ander derde heeft nog steeds maandelijkse menstruaties, maar deze zijn doorgaans korter en minder hevig dan normaal. Het resterende derde kan onregelmatig bloedverlies ervaren, met bijvoorbeeld zes maanden zonder bloedverlies gevolgd door drie maanden met bloedverlies. Zelfs als de bloedingen volledig verdwijnen, blijft het spiraaltje betrouwbaar, en er is geen reden om aan een mogelijke zwangerschap te denken. Naarmate je het spiraaltje langer hebt, neemt doorgaans de hoeveelheid bloedverlies af. Alleen in het geval dat je de Mirena hebt gebruikt om overmatig bloedverlies tijdens de menstruatie te verminderen, kan het zijn dat na ongeveer drie jaar het bloeden weer toeneemt.

Het hormoonspiraaltje geeft aanzienlijk minder hormonen af in je bloedbaan (10 tot 30 keer minder) in vergelijking met de anticonceptiepil. Hierdoor kan het zijn dat het spiraaltje over het algemeen minder bijwerkingen veroorzaakt dan de pil. Niettemin reageren mensen verschillend op hormonen, en je eigen hormonale balans speelt hierbij een belangrijke rol. Bij het gebruik van een hormoonspiraaltje kunnen ook bijwerkingen optreden, en het is onvoorspelbaar welke bijwerkingen specifiek zullen optreden.

Na verwijdering van het hormoonhoudend spiraaltje keert je normale menstruatiecyclus vrijwel direct terug. Meestal treedt de eerste eisprong al enkele weken na verwijdering op, waardoor zwangerschap opnieuw mogelijk wordt.