Pijnstilling
Bekijk hier een voorlichtingsfilmpje over hoe je om kan gaan met pijn tijdens de baring:
Als het de pijn niet meer draaglijk is en de bevalling niet snel vordert, is er pijnstilling beschikbaar in ziekenhuizen. Hiervoor is altijd een verwijzing naar de gynaecoloog nodig. Deze bepaald ook, samen met jou, welke vorm van pijnstilling voor jouw situatie de beste lijkt.
Pijnbestrijding tijdens de baring
Bevallen doet pijn. Weinig vrouwen zullen opkijken van deze uitspraak. Zij weten dat pijn bij een bevalling hoort en een normaal verschijnsel is. Bijna alle vrouwen ervaren de ontsluitingsweeën – samentrekkingen van de baarmoeder die ervoor zorgen dat de baarmoedermond zich opent – als pijnlijk. Datzelfde geldt voor de uitdrijvingsweeën, die samen met het persen ervoor zorgen dat het kind geboren wordt.
De duur en de ernst van de pijn tijdens een bevalling wisselen. Meestal neemt de pijn toe naarmate de ontsluiting vordert. De pijn is voornamelijk onder in de buik aanwezig en wordt soms als rugpijn gevoeld. Ook de pijn tijdens het persen verschilt; soms is het een opluchting om mee te mogen persen, soms doet persen juist het meeste pijn.
Ademhaling- en ontspanningsoefeningen kunnen helpen de weeën op te vangen. Dit kun je al tijdens de zwangerschap in verschillende cursussen leren. Door geconcentreerd weeën ‘weg te zuchten’, kom je in een ritme waarbij het lichaam zelf stoffen aanmaakt die een pijnstillend effect hebben. Deze stoffen worden endorfines genoemd. Deze endorfines zorgen ervoor dat de pijn te verdragen is. Toch komt het regelmatig voor dat vrouwen de pijn onverdraaglijk vinden. Uitputting, angst of spanning kunnen een rol spelen. Een warme douche of een warm bad, massage of een andere houding kan dan ook helpen.
Toch kan barenspijn onverdraaglijk blijven. Om de vicieuze cirkel van pijn en niet kunnen ontspannen te doorbreken, kan de pijn met medicijnen worden onderdrukt. Voor elke vorm van pijnbestrijding is het noodzakelijk dat je wordt opgenomen in het ziekenhuis. Je kunt gewoon voor een thuisbevalling of bevalling in een geboortecentrum kiezen. Als pijnstilling nodig blijkt zullen wij je op dat moment naar het ziekenhuis verwijzen.
Of je pijnstilling tijdens je baring nodig hebt hangt van een heleboel factoren af. Wij als verloskundigen zouden het jammer vinden als je zwangerschap overschaduwd wordt door angst voor de eventuele barenspijn. Wij vinden het daarom belangrijk dat je weet dat wij als verloskundigenpraktijk niet negatief tegenover pijnbestrijding tijdens de baring staan, en dat wij, als dat noodzakelijk mocht blijken pijnstilling voor je zullen regelen. Bespreek tijdens het spreekuur waar je tegenop ziet. Vaak kunnen wij je van tevoren al geruststellen. Laat je niet bang maken door allerlei verhalen uit je omgeving, iedere bevalling is uniek en de beleving daarvan ook.
Er zijn drie vormen van pijnbestrijding tijdens de baring:
- Pethidine
- Remifentanil
- Ruggenprik
Pethidine
Pethidine wordt gegeven via een injectie in de bil of het bovenbeen. Na ongeveer een kwartier ga je het effect ervan voelen; de ergste pijn wordt minder en vaak kun je je daardoor ontspannen tussen de contracties door. Sommige vrouwen soezen weg of slapen zelfs. Het middel werkt 2 tot 4 uur. Pethidine wordt alleen gegeven bij pijn tijdens de fase dat je baarmoedermond week en plat aan het worden is. Ook wordt er pethedine gebruikt als je al een paar nachten niet geslapen hebt. Soms wordt het gecombineerd met een slaapmiddel, zoals bijvoorbeeld Phenergan of Temazepam (Normison).
Voordelen van pethidine:
Pethidine heeft een sterk pijnstillend effect. Je kunt hierdoor uitrusten en de pijn beter opvangen.
Daardoor schiet het verweken vaak sneller op, of het rommelen van je baarmoeder gaat weer over zodat je uitgerust kunt wachten tot je baring begint.
Nadelen van pethidine:
Voor de moeder
Een injectie met pethidine werkt niet langer dan 2 tot 4 uur. Soms is dit te kort. Dan kun je in sommige gevallen een tweede injectie krijgen. Een enkele keer kan misselijkheid, hoofdpijn of duizeligheid optreden.
Pethidine maakt dat je slaperig wordt en je wat van de wereld afsluit; dat kan ervoor zorgen dat sommige vrouwen de bevalling niet bewust ervaren en soms zelfs akelig vinden. Achteraf kunnen zij het gevoel hebben dat zij een deel van de bevalling ‘kwijt’ zijn.
Pethidine wordt alleen in het ziekenhuis gegeven. Als je eenmaal de injectie hebt gekregen, mag je niet meer rondlopen. Bijna alle zwangere kunnen pethidine krijgen, maar soms is het niet verstandig als je zware astma hebt of bepaalde medicijnen gebruikt.
Voor het kind
Omdat pethidine door de placenta (moederkoek) heengaat, komt het ook bij het kind terecht. Het kind wordt hierdoor in de baarmoeder ook slaperig en minder beweeglijk. Dit is ook op een harttonenregistratie te zien. Daarom zal pethidine voornamelijk tijdens het begin van de baring als pijnstiller gebruikt worden
Pethidine wordt ook gebruikt als een zwangere al nachten niet heeft kunnen slapen. Bijvoorbeeld als je veel voorweeën hebt. Je gaat dan 1 nacht slapen in het ziekenhuis, daarna ga je, in afwachting van je bevalling weer naar huis.
Remifentanil
Remifentanil is een betrekkelijk nieuwe methode van pijnstilling. Het medicijn wordt door middel van een infuus direct in de bloedbaan gebracht. Dit gebeurt als de barende met behulp van een speciaal pompje, door een druk op de knop dit medicijn zelf toedient. Zij doet dit als voor haar de pijn te hevig is. Het middel werkt direct. Het voordeel is dat 9 minuten nadat men voor het laatst op de knop van het pompje heeft gedrukt het medicijn al weer uit de moederlijke bloedcirculatie is verdwenen. De toediening van de medicijnen wordt op die manier veel controleerbaarder. Voordeel hiervan is ook dat vrouwen bij het persen ook weer helder en aanwezig zijn. De barende heeft de frequentie van pijnstilling zelf in de hand en dat wordt door veel vrouwen als prettig ervaren. Tijdens het gebruik van remifentanil worden de pols, het zuurstofgehalte in het bloed en de bloeddruk continu in de gaten gehouden.
Ruggenprik
De ruggenprik wordt uitgevoerd door een anesthesioloog. Deze methode van pijnstilling kan 24uur per dag gegeven worden. Je krijgt eerst een plaatselijke verdoving: een prik in de huid van uw rug waardoor de huid ongevoelig wordt. Daarna brengt de anesthesioloog via een prik onder in uw rug een dun slangetje in je lichaam. Dit is de ruggenprik. Dankzij de plaatselijke verdoving is deze ruggenprik niet erg pijnlijk. Via het slangetje krijg je tijdens de hele bevalling een pijnstillende vloeistof in de rug.
De pijn verdwijnt niet meteen na de ruggenprik, dit duurt ongeveer een kwartier. Als de pijnstilling eenmaal werkt voel je weinig of geen pijn meer tijdens de ontsluiting, de uitdrijving van de baby en het eventuele hechten na de bevalling. Na de bevalling wordt het slangetje weer verwijderd.
Bij een ruggenprik zijn wel enkele voorzorgen nodig. Je krijgt vocht toegediend via een infuus om een te lage bloeddruk te voorkomen. Na de ruggenprik kun je niet goed meer plassen. Daarom kan de verpleegkundige een slangetje (katheter) in de blaas inbrengen om de urine af te voeren. De hartslag en bloeddruk van jou en je kind moeten zorgvuldig gecontroleerd worden, Dit gebeurt met speciale bewakingsapparatuur. De reden voor de deze extra bewaking is, dat u door de ruggenprik (tijdelijk) een lage bloeddruk kunt krijgen. Hierop kan de baby reageren met een tragere hartslag. Zodra dit met de bewakingsapparatuur wordt gezien, krijg je extra vocht via het infuus toegediend. Daardoor kan je bloeddruk en ook de hartslag van je kind weer normaal worden.
Bijwerkingen van de ruggenprik
Een ruggenprik kan de volgende tijdelijke bijwerkingen hebben:
- Het gevoel in uw beenspieren kan tijdens de bevalling minder zijn, waardoor je niet kunt lopen.
- Je lichaamstemperatuur kan stijgen. Het is dan lastig te bepalen of je koorts hebt door de ruggenprik of door een infectie. Het kan zijn dat de kinderarts je kind daardoor extra moet onderzoeken.
- Het persen kan wat langer duren omdat je de persweeën niet goed genoeg voelt.
- Je hebt een grotere kans op een vaginale kunstverlossing, een bevalling met een vacuümpomp.
- Je kunt jeuk krijgen door de ruggenprik.
- Direct na de ruggenprik kun je suf en slaperig worden.
- Een klein aantal vrouwen krijgt hoofdpijn. Dit heeft te maken met techniek die de anesthesioloog gebruikt tijdens het prikken.
De ruggenprik is niet slecht voor de gezondheid van je kind. Je kunt ook gewoon borstvoeding geven.
Links:
Binnen het verloskundig samenwerkingsverband in de regio Roosendaal/Bergen op Zoom willen we u graag attenderen op onderstaande links naar de websites van de NVOG en KNOV, waarin alle informatie vermeld staat, die we graag aan u willen laten lezen om uzelf te informeren over pijnbestrijding tijdens de bevalling.
Ook zal er in de zwangerschap rond de 27e zwangerschapsweek een consult gewijd worden aan informatie rondom pijnbestrijding.
Tijdens de bevalling heb je ook altijd de gelegenheid om jezelf te laten informeren over pijnbestrijding. We zullen dit graag met u bespreken!